Ostatni raport z Ogólnopolskiego Badania Nałogów 2022 przynosi ciekawe informacje na temat problemowego wykorzystywania substancji i zachowań w Polsce.

OBN jest pionierską inicjatywą grupy psychologów Polskiej Akademii Nauk, aby wspierać osoby wychodzące z nałogów. Dzięki ich pracy powstał Nałogometr, inteligenta aplikacja mobilna, która w czasie rzeczywistym przewiduje prawdopodobieństwo ryzyka zachowań nałogowych z wyprzedzeniem nawet do 48 godzin i oferuje nowoczesne metody wsparcia psychologicznego.
Raport otwierają wywiady ze znanymi ekspertami. Jednym z nich jest dr hab. Mateusz Gola, profesor w IP PAN oraz w UC San Diego. Na pytanie, jak wygląda kwestia uzależnień w odniesieniu do całego społeczeństwa w Polsce i w Stanach Zjednoczonych, prof. Gola  odpowiedział, że i u nas i tam dominuje uzależnienie od alkoholu oraz nikotyny. Natomiast różnice między oboma krajami pojawiają się na kolejnych miejscach rankingu uzależnień. Otóż  Stany Zjednoczone od dekady zmagają się z olbrzymią epidemią uzależnienia od opioidów. Bardzo ciekawe jest wyjaśnienie powodów takiego stanu rzeczy. Prof. Gola twierdzi, że wynika to „z bardzo nieodpowiedzialnego podejścia firm farmaceutycznych, które przez lata oszukiwały opinię publiczną twierdząc, że opiatowe leki przeciwbólowe nie uzależniają. W efekcie leki te były przepisywane na tak masową skalę, że około 10 lat temu z powodu uzależnienia od nich i przedawkowania zaczęło umierać około 70 000 - 90 000 osób rocznie w USA. Aktualnie dostęp do tych leków jest ograniczony, ale niestety wiele osób, które się uzależniły zaczęło korzystać z nielegalnych opiatów i heroiny jako substytutu leków, które otrzymywały wcześniej. Wciąż jest to duży problem. W Europie firmy farmaceutyczne nie miały tak silnego wpływu na służbę zdrowia i problem ten nie rozwinął się w takim stopniu. Inną, nową kwestią jest rosnący odsetek osób uzależnionych od marihuany w USA. Jest ona legalna w coraz większej liczbie stanów. Legalne wyroby charakteryzują się kilkukrotnie większymi stężeniami THC niż nielegalne i to zwiększa ich potencjał uzależniający, obok większej dostępności i częstotliwość korzystania z niej”.
Warto też zastanowić się nad słowami dr Marii Banaszak. Zapytana o to, który nałóg w Polsce będzie dominował za 5 lat, odpowiedziała: „Myślę, że ze względu na polskie uwarunkowania kulturowe, statystycznie w dalszym ciągu dominować będzie uzależnienie od alkoholu. Innym, wcale nienowym i związanym, nie tyle z kulturą, co z modą zjawiskiem, jest gloryfikowanie używania przetworów konopi. O ile wraz z biegiem lat nabieramy coraz większej umiejętności rozmawiania o alkoholu w sposób zobiektywizowany, to w przypadku marihuany o analogiczne rozumienie trudno. I obawiam się, że za 5 lat nie będzie pod tym względem szczególnie lepiej. Same przetwory konopi będą natomiast prawdopodobnie jeszcze silniej zmodyfikowane i, co za tym idzie, silniej uzależniające”.